← Alle onderwerpen
- Zaaien en voorzaaien
- Zaaien in een vak van je moestuinbak
- Uitdunnen zaailingen: wat, waarom en hoe?
- Voorkiemen van peultjes, erwten en sugarsnaps
- Wat is voorzaaien en wanneer doe je dat
- Voorzaaien met vermiculiet, hoe doe je dat?
- Hoe hou je voor-gezaaide plantjes goed op de vensterbank?
- Afharden van zaailingen en IJsheiligen
- Tomaten verpotten
- Voorzaaien van courgettes, komkommers en pompoenen
- Hoe lang blijven zaden goed
- Zijn je oude zaadjes nog goed?
- Bieten radijs wortel
- Zaden courgette en pompoen onveilig?
- Zaaien in wc rolletjes: géén goed idee
Wat is voorzaaien, wanneer doe je dat, en heeft het zin?
Meestal zaai je meteen op de plek, waar je plantjes ook opgroeien. Maar vóórzaaien doe je binnen, in potjes op de vensterbank.
Tuinders zaaien voor om een voorsprong te krijgen. Het idee is dat de zaadjes binnen sneller opkomen en beter uitgroeien tot mooie plantjes. Die potplantjes zetten ze dan later in hun moestuinbak, als het weer wat beter en warmer is. Zo hopen ze ze sneller te oogsten.
Dat lijkt logisch maar is het vaak niet. Want als je niet uitkijkt ben je lang bezig met iets dat maar weinig oplevert.
Moet je voor voorzaaien dan zoveel doen?
Méér dan voor gewoon zaaien.
Zaaien doe je direct in je bak en meteen op de goede plek. Daar ontkiemen de zaadjes, komen de zaailingen op en groeien de plantjes tot je ze oogst. Daar heb je amper werk aan.
Vóórzaaien doe je dus binnen, in potjes. Die zet je in een kas of op de vensterbank. Daar geef je de plantjes precies genoeg licht, voeding en warmte om goed op te groeien. Net zo lang tot ze sterk en groot genoeg zijn om buiten in je bak te planten.
Maar om buitenplanten binnen op te laten groeien, moeten de omstandigheden ideaal zijn. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan.
Hoezo. Je stopt toch gewoon een zaadje in een potje?
Was het maar zo eenvoudig. Want dat lukt iedereen wel.
Kijk: om te ontkiemen heeft een zaadje warmte en vocht nodig. Is het te droog en te koud dan gebeurt er niets. Daarom komen zaadjes in de winter niet op.
Maar te nat en te warm is óók niet goed: dan gaan net ontkiemde zaadjes snel schimmelen.
Gaat dat goed dan komt de volgende fase.
De jonge plantjes hebben 3 dingen nodig:
1: Genoeg daglicht
Liefst van boven, anders gaat het plantje scheef groeien. Daarom zetten veel tuinders ze onder lampen. Maar omdat planten het hele spectrum van daglicht nodig hebben, moeten dat wel speciale zijn.
2: De juiste temperatuur
Een zonnige vensterbank is al snel te warm. Voor de meeste groentes is het in een huiskamer sowieso veel te droog en te warm. Dan groeien ze te hard en krijgen lange slappe steeltjes. Dan krijg je dit:
Een temperatuur van rond de 15 graden is veel beter. Ervaren moestuinders zetten hun zaailingen daarom na het opkomen op een lichte, onverwarmde slaapkamer, of in een koude kas.
3. Genoeg voeding maar niet te veel
Een zaailing heeft maar weinig voeding nodig. In potgrond zit al snel te veel. Vergelijk het maar met een baby: die geef je de eerste tijd ook geen 3-gangen menu.
Half Makkelijke Moestuinmix en half vermiculiet is al veel beter.
Maar als het plantje groter wordt heeft het meer voeding nodig. Dan plant je het over naar een groter potje met alleen mix.
En wat doe je dan?
Goed zorgen voor je plantjes. Net zo lang tot ze groot genoeg zijn en het buiten warm genoeg is. Voor groentes die niet tegen kou kunnen, is dat op zijn vroegst half mei.
Maar eerst moet je ze afharden. Dat doe je door de plantjes te laten wennen aan de buitenlucht en ze elke dag een poosje langer buiten te zetten.
Na een dag of 5 zet je ze over in je moestuinbak. Ook daar moeten ze van herstellen. Want bij het verplanten van kleine plantjes verstoor en beschadig je altijd de worteltjes. Dat is niet te voorkomen. Als alles goed gaat, dan groeien ze een week later verder.
Dan nog is de kans dat je plantjes goed en sterk opgroeien niet zo groot. De plantjes die je weken later buiten zaait, doen het vaak veel beter en halen de voorgezaaide plantjes dan vrolijk in.
Hmmm, ik snap het. Jij doet zeker niet aan voorzaaien?
Jawel hoor, maar wel zo min mogelijk en alleen als het moet.
Eind maart zaai ik tomaatjes voor.
Begin mei zaai ik komkommers, courgettes en pompoenen voor.
Basilicum zaai ik het hele jaar door op de vensterbank.
En waarom doe je die wel?
Soms heb je geen keuze. Wil je bijvoorbeeld zelf tomaten kweken, dan moet je daar uiterlijk half april mee beginnen.
Dat komt omdat een tomaat er al snel 4 maanden over doet om van een zaadje op te groeien naar een plant waar je rijpe tomaten van oogst. Al die tijd heeft hij veel warmte en zonlicht nodig.
Begin je pas met zaaien als het buiten warm genoeg is - rond eind mei - dan ben je te laat. Want in september zijn de dagen kort en koelt het snel af. Veel zal je dan niet oogsten.
Maar zaai je eind maart binnen voor - of liever nog half april - dan zet je tegen eind mei al een mooie tomatenplant in je bak. Dan oogst je vanaf eind juli tot half oktober een massa tomaatjes.
Courgettes, komkommers en pompoenen
Andere zomergroentes, zoals komkommers, courgettes en pompoenen hebben ook veel warmte nodig. Om die goed te laten ontkiemen, doe je dat dus beter binnen.
De zaailingen van deze zaden groeien ook lekker snel op. Daarom hoef je ze pas eind april of begin mei binnen voor te zaaien en kan je ze eind mei al buiten in je bak zetten.
Bovendien voorkom je zo dat de vogels de zaden wegpikken en de kwetsbare zaailingen meteen worden opgegeten door slakken.
Maar alle groentes die ik rechtstreeks buiten kan zaaien, zaai ik dus nooit binnen voor.
Dat vind ik te veel moeite voor te weinig resultaat.
Maar wat als je vroeg in het jaar wat sneller wilt oogsten?
Daar heb ik een mooie oplossing voor. Want vanaf half maart koop je voor weinig geld prachtige sla-plantjes.
Vul je 1 of 2 vakken met een paar mooie slaplantjes, dan oogst je al na drie weken de eerste blaadjes sla. En tegen de tijd dat die planten op zijn, nemen jouw gezaaide plantjes het over.
Kijk: dat is weinig moeite en veel resultaat. Daar hou ik van.
Let op: koop die alleen in een goed tuincentrum of van een kweker, niet in de eerste de beste supermarkt of zo. Plantjes van professionele kwekers slaan goed aan in je moestuinbak. De supersnel gekweekte 3 voor 50 cent -plantjes redden het bijna nooit.
De dropplant: uitzondering op de regel
Er is nog een plant die je binnen voorzaait en dat is de dropplant. Omdat die lastig ontkiemt, in het begin supertraag groeit, en dan snel opgegeten wordt door slakken.
Maar in tegenstelling tot de zomergroentes en basilicum, kan de tijdens het opgroeien minder goed tegen warmte. Zet de potjes met zaailingen dus liefst op een lichte maar onverwarmde plek.
(Heb je een koude kas, dan kan dat daar ook.)
Dus. Voorzaaien in het kort:
- Overweeg of het de moeite waard is
- Zorg voor juiste omstandigheden
- Kweek de zaailingen op in niet te rijke aarde (half mix/half vermiculiet)
- Begin niet te vroeg maar juist liever zo laat mogelijk
Succes!
PS:
Wil je ook voorzaaien met voorzaai vermiculiet? In de shop staan zakjes van 6 liter. Daar vul je vele potjes mee.
