- Hoe plant je zomergroentes in je bak?
- Zaaien in een vak van je moestuinbak
- Uitdunnen zaailingen: wat, waarom en hoe?
- Voorkiemen van peultjes, erwten en sugarsnaps
- Wat is voorzaaien en bij welke planten doe je dat?
- Binnen (tomaten) voorzaaien, hoe doe je dat?
- Tomaten verpotten
- Voorzaaien van courgettes, komkommers en pompoenen
- Afharden van zaailingen
- Hoe lang blijven zaden goed
- Zijn je oude zaadjes nog goed?
- Zelf zaden oogsten
- Wortelgroentes mag je nooit verplanten
- Zaden courgette en pompoen onveilig?
- Zaaien in wc rolletjes: géén goed idee
- Hoe hou je voor-gezaaide plantjes goed op de vensterbank?
Bijna alle info over planten is verwerkt bij de planten in onze gratis app. Dat hoef je dus niet te onthouden.
Download Makkelijke Moestuin app
- Hoe plant je zomergroentes in je bak?
- Zaaien in een vak van je moestuinbak
- Uitdunnen zaailingen: wat, waarom en hoe?
- Voorkiemen van peultjes, erwten en sugarsnaps
- Wat is voorzaaien en bij welke planten doe je dat?
- Binnen (tomaten) voorzaaien, hoe doe je dat?
- Tomaten verpotten
- Voorzaaien van courgettes, komkommers en pompoenen
- Afharden van zaailingen
- Hoe lang blijven zaden goed
- Zijn je oude zaadjes nog goed?
- Zelf zaden oogsten
- Wortelgroentes mag je nooit verplanten
- Zaden courgette en pompoen onveilig?
- Zaaien in wc rolletjes: géén goed idee
- Hoe hou je voor-gezaaide plantjes goed op de vensterbank?
Zelf zaden oogsten
Zelf je zaden oogsten om die volgend jaar weer te gebruiken in je moestuin is helemaal niet zo moeilijk. Ik laat je hier zien hoe je dat doet.
Ik doe het niet zo vaak omdat ik er meer dan zat heb. Logisch als je ze zelf verkoopt 😉
Ik doe het niet zo vaak omdat ik er meer dan zat heb. Logisch als je ze zelf verkoopt 😉
Maar soms is het zó makkelijk dat zelfs ik het niet kan laten:
Verzamel ze voor jezelf, voor iemand anders of voor de vogels in de winter. Of stuur ze op aan de stichting Zaden voor Voedsel.
Vóór je daarmee begint moet je wel even weten of het kan. Want lang niet alle groentesoorten zijn daar geschikt voor.
F1 hybrides
Zaden van groentes die ver zijn doorgekweekt heten hybrides. Dat doen kwekers om bijvoorbeeld mooiere vruchten te krijgen of om ze beter bestand te maken tegen bepaalde ziektes.
Op het zakje staat dan de aanduiding F1.
Onze huidige klimcourgette Black Forest F1 is een mooi voorbeeld. Die is doorgekweekt voor de langere stengel en daarom kun je 'm opbinden aan het klimrek.
Oogst je daar zaden van, dan heb je kans dat de planten die daaruit komen er heel anders uitzien of weer net zo groeien als gewone courgettes.
Van onze vorige klimcourgette Long Green Trailing kon je wel de zaden oogsten. Die valt onder de volgende groep:
Erfgoedzaden
Van groentes uit erfgoedzaden - heirloom op z’n Engels - kun je wel goed de zaden oogsten. Dat zijn groentesoorten die al heel lang bestaan en die zaadvast zijn. Dat wil zeggen dat uit de zaadjes weer precies dezelfde planten groeien.
Palmkool is zo'n soort, en de Nieuwzeelandse spinazie die in ons zadenpakket zit.
De bloemen (en zaden) van Nieuwzeelandse spinazie groeien langs de stengel. In het najaar pluk je die er zo vanaf:
De bloemen (en zaden) van Nieuwzeelandse spinazie groeien langs de stengel. In het najaar pluk je die er zo vanaf:
Waar zitten de zaadjes?
Zaadjes vind je altijd op de plek waar eerst een bloem zat. Dat betekent dus dat de planten waar je zaadjes van wilt oogsten eerst gebloeid moeten hebben.
Bij veel bloemen en kruiden zie je meteen waar de zaadjes zitten.
Vogels hebben de zaden van deze zonnebloem al voor een deel weggepikt:
Vogels hebben de zaden van deze zonnebloem al voor een deel weggepikt:
Sommige bloemen maken er echte kunststukjes van.
Kijk maar naar de Juffertjes in het Groen:
De bloemen zijn prachtig, bijen zijn er dol op, en de zaaddozen zijn supermooi.
Net peperbusjes:
En als klap op de vuurpijl kun je de bloemen en de zaden ook nog eten. Ze smaken een beetje nootachtig.
Afrikaantjes zijn ook makkelijk.
Kies dan vooral voor afrikaantjes met enkelvoudige bloemen, daar zijn bijen en hommels erg blij mee:
Kies dan vooral voor afrikaantjes met enkelvoudige bloemen, daar zijn bijen en hommels erg blij mee:
Zelf ben ik niet zo'n superfan van afrikaantjes: de meeste vind ik niet mooi en ze stinken.
Maar voor de moestuin is dat laatste juist goed. De geur stoot veel schadelijke insecten af en in de grond maken ze een stofje waar wortel-etende aaltjes niet tegen kunnen. Da's wel weer handig.
Om de zaadjes te oogsten pluk je een uitgedroogde bloem, breek die open en je ziet dit:
Genoeg voor een heel veld. Mocht je dat willen 😉
Bij de dropplant schud je de zaadjes zo uit de verdroogde bloemen:
Bij de dropplant schud je de zaadjes zo uit de verdroogde bloemen:
Bij de Oost-Indische kers is het nóg makkelijker. Daar raap je de rijpe zaden in het najaar gewoon op:
Maar ook van veel groente-soorten kun je de zaadjes oogsten. Soms komen dan wel wat andere eigenschappen tevoorschijn. Rode sla wordt dan bijvoorbeeld weer groen.
Oogst vóór of ná de bloei?
Sommige groentes oogst je na de bloei, zoals peultjes, boontjes en courgettes.
Maar bij veel groentes oogst je juist vóór de plant gaat bloeien. Denk maar aan alle groentes waarvan je het blad oogst bijvoorbeeld, en aan de wortel- en knolgroentes. Bij koolsoorten is het net zo.
Wil je van de laatste groep zaad oogsten dan zal je de planten dus eerst moeten laten bloeien.
Hoe oogst je de zaden?
Pompoenen
Pompoenzaden zijn het makkelijkst. Dat komt omdat je een pompoen pas oogst als die al helemaal rijp is. Dat is zover als het steeltje van de pompoen verkurkt en hard en droog is.
De zaden in de pompoen zijn dan al klaar voor het volgende jaar. Je schept ze uit de pompoen en spoelt ze goed af tot ze niet meer plakkerig aanvoelen.
Laat ze dan op een theedoek of stuk keukenpapier goed drogen, wrijf de vliesjes eraf en klaar ben je.
Maar let op: staan er óók courgettes in je tuin, dan zou ik de zaden niet gebruiken. Dan kan het maar zo zijn dat de bloemen bevrucht zijn met het stuifmeel van de courgette. En groeit er zomaar iets heel raars uit de zaden 😉
Courgettes en komkommers (alléén de erfgoed soorten)
Courgettes en komkommers oogst je meestal als ze nog niet helemaal rijp zijn, dan zijn ze veel lekkerder.
Om zaden te winnen zal je dus een paar exemplaren moeten laten hangen en mega-groot laten worden.
Hier zie je de zaden van een komkommer:
De komkommer zelf is dan niet meer te eten. Bovendien stopt de plant met het maken van nieuwe vruchten als er van die grote exemplaren hangen, dus doe het pas aan het eind van het seizoen.
Soms hoor je dat je van je courgettes beter geen zaden oogst omdat ze dan giftig kunnen worden. Dat is meestal niet waar, maar hoe het precies zit lees je hier.
Overigens zijn onze snackkomkommer en klimcourgette F1-zaden en zijn ze dus niet geschikt om zaden van te oogsten.
Overigens zijn onze snackkomkommer en klimcourgette F1-zaden en zijn ze dus niet geschikt om zaden van te oogsten.
Boontjes
Bij peultjes en bonen is het ook makkelijk. Die laat je hangen tot de zaden groot worden. Als de peulen dan helemaal verdroogd zijn kun je ze plukken.
De zaden - de boontjes of erwten - zijn dan hard geworden en kan je bewaren tot volgend jaar.
Ook deze planten stoppen met bloeien als ze rijpe zaden hebben: de taak om voor nakomelingen te zorgen zit er dan op.
Ook deze planten stoppen met bloeien als ze rijpe zaden hebben: de taak om voor nakomelingen te zorgen zit er dan op.
Sla, wortels en kolen
Om het zaad van bladgroentes te oogsten, laat je expres een paar planten in je bakken doorschieten. Op de foto hieronder zie je bij de mini-kropsla de bloemknoppen al tevoorschijn komen.
Om het zaad van bladgroentes te oogsten, laat je expres een paar planten in je bakken doorschieten. Op de foto hieronder zie je bij de mini-kropsla de bloemknoppen al tevoorschijn komen.
Het blad is dan niet meer lekker, maar als je lang genoeg wacht komen er bloemen. Zijn die uitgebloeid, dan komen de zaadjes in het vruchtbeginsel onder de bloem.
Net zoals bij de palmkool. Al moet je daarbij wachten tot het tweede jaar. In het voorjaar komen de bloemen:
Laat je de planten dan nóg een poos staan, dan verschijnen er een soort peultjes:
Zijn die helemaal verdroogd, dan maak je ze open en zie je de zaadjes:
Oogsten en bewaren
De verzamelde zaadjes moet je eerst nog even goed drogen: op een koele droge plek uit de zon.
Als ze helemaal droog zijn doe je ze in zakjes. Schrijf daar dan meteen de naam op want anders weet je straks echt niet meer wat het zijn 😉
Bewaar de zakjes op een droge, koele en donkere plek. In een goed afgesloten glazen pot in de koelkast is helemaal perfect.
Geduld
Voor het oogsten van zaden moet je dus wel wat geduld hebben.
De palmkool hierboven zaaide ik in mei, overleefde de zachte winter, ging in het voorjaar bloeien en in juli waren de zaden rijp om te oogsten. Daar ging dus ruim een jaar overheen.
Je kunt je dus afvragen of het al die moeite wel waard is.
Maar als je planten tóch al in bloei geschoten zijn - of als je de boontjes of peultjes per ongeluk te lang hebt laten hangen - dan is het nog maar een kleine moeite om de zaden te verzamelen en in zakjes te doen, toch? Net als van al die leuke bloemen.
En dan is het wel weer erg leuk om ze volgend jaar te gebruiken.
Succes!
PS: Meer weten over mijn manier van moestuinieren?
Zaaien en voorzaaien
- Hoe plant je zomergroentes in je bak?
- Zaaien in een vak van je moestuinbak
- Uitdunnen zaailingen: wat, waarom en hoe?
- Voorkiemen van peultjes, erwten en sugarsnaps
- Wat is voorzaaien en bij welke planten doe je dat?
- Binnen (tomaten) voorzaaien, hoe doe je dat?
- Tomaten verpotten
- Voorzaaien van courgettes, komkommers en pompoenen
- Afharden van zaailingen
- Hoe lang blijven zaden goed
- Zijn je oude zaadjes nog goed?
- Zelf zaden oogsten
- Wortelgroentes mag je nooit verplanten
- Zaden courgette en pompoen onveilig?
- Zaaien in wc rolletjes: géén goed idee
- Hoe hou je voor-gezaaide plantjes goed op de vensterbank?