Want daarmee hoef je niet alleen veel minder vaak water te geven dan in moestuinbakken zonder reservoir, maar groeien je planten ook absurd veel beter.
Check deze andijvie. Links zonder reservoir, rechts met reservoir, en op dezelfde dag ingezaaid:
Andijvie: links zonder reservoir, rechts met reservoir
Maar wat minstens zo fijn is: je hoeft je nooit meer af te vragen hoe vaak, hoe veel en wanneer je water moet geven.
Dus dachten we: dit is de oplossing, dit willen we beschikbaar maken voor alle MM-ers, niet alleen onszelf.
Maar hoe dan? Dat vertel ik in deze blog.
Ik vertel je:
hoe een ideaal waterreservoir eruit ziet
hoe we dat maakten
hoe de planten het daarop doen
en wanneer en hoe we ze gaan aanbieden
Deel 1: hoe ziet een ideaal waterreservoir er uit?
Een goed waterreservoir heeft in ieder geval dit:
een flink waterreservoir
een laag lucht
en lonten die het water door de laag lucht omhoog brengen
Daar bovenop komt dan de mix:
1. MM-mix, 2. lucht, 3. water en 4. lont
Met zo'n reservoir kan de mix genoeg water opzuigen om mooi vochtig te blijven, zonder kletsnat te worden.
De wortels van planten krijgen zo precies wat ze nodig hebben: én genoeg water én genoeg zuurstof - want ook dat laatste hebben ze nodig.
Maar da's nog niet genoeg
Want we willen niet alleen een reservoir dat geschikt is voor al onze huidige bakken - zowel op de grond als op poten - maar ook een die echt duurzaam is.
Dus:
super stevig en sterk genoeg als bodem van een tafelbak
gaat eindeloos mee en hoef je nooit te vervangen
gemaakt van gerecycled materiaal
100% veilig om groentes - en dus eten - in te verbouwen
en verantwoord geproduceerd - liefst in Nederland
Met andere woorden: een product dat past bij de Makkelijke Moestuin 😀
Deel 2: hoe we dat maakten
We wilden dus een super stevig product, volledig duurzaam op alle fronten, en liefst óók nog betaalbaar.
Maar daar liepen we op stuk toen we bedrijven om offertes vroegen: we schrokken ons helemaal kapot wat zoiets kost. Dus als we zoiets wilden, moesten we het zelf doen.
En toen begon een bizarre reis die ruim twee jaar duurde. Daar zal ik nog wel eens uitgebreid over vertellen - voor de mensen die daar interesse voor hebben - maar in het kort komt het hierop neer:
Kunststof: spuitgieten en ambachtelijk rotatiegieten
Om het reservoir te maken dat wij wilden, moest het wel van kunststof zijn. Alleen dat is goed te vormen, en voor altijd waterdicht.
Spuitgieten
Voor de meeste plastic producten wordt gesmolten kunststof onder hoge druk in een mal gespoten. Dat heet spuitgieten. Maar als je daarmee wat grotere holle producten wilt maken - zoals dat van ons - dan zijn die meestal niet zo stevig. Dat viel dus af.
Rotatiegieten
Toen ontdekten we dat voor super stevige kunststof producten - zoals die voor het leger, boten en kajaks - men een andere ambachtelijke techniek gebruikt: rotatiegieten.
Daarbij doe je poeder in een mal, maak je die heel heet, en draai je ‘m alle kanten op zodat het poeder goed verspreid wordt. Door de hitte smelt het poeder en laat je daarna de mal weer goed afkoelen, dan komt er een hol én stevig product uit.
En dat past wel bij ons. Zeker toen we ontdekten dat je die mallen nu óók met elektriciteit kunt verwarmen - in plaats van in grote cabines die met veel gas verwarmd moeten worden wat weer niet duurzaam is.
Helaas is die nieuwe techniek zo goed als onbetaalbaar: een kant-en-klare machine kost al snel een half miljoen. Zelfs als wij dat konden betalen - wat we niet kunnen - zou het product onbetaalbaar worden.
Niet haalbaar? Dan doen we het zelf
Maar omdat niemand op de wereld dit zo graag wil als wij, besloten we er vol voor te gaan en dan maar alles zelf te doen.
Zo begon het traject dat ruim twee jaar zou duren en waarbij we alles nog moesten leren: van de werking, het bouwen van een machine, het ontwerpen en frezen van een mal, het maken van elektriciteitskasten en programmatuur voor de aandrijving, enzovoort, enzovoort.
Ontwerpen, monteren, elektriciteit en de huidige machine
Eerst onder leiding van machinebouwer Remi Hoefman die ons goed op weg hielp. Maar ook dat werd te duur, dus na een jaar stonden we er alleen voor.
Ik zal je het hele verhaal nog wel eens uitgebreid vertellen, maar uiteindelijk is het is ons gewoon gelukt. Yeah 🎉
Nu staat er een prachtige machine - 'de Makkelijke Moestuin bakker' - en elk uur komt daar een super-stevig waterreservoir uit rollen: een Makkelijke Moestuin watertegel.
De MM-watertegel
De MM-watertegel is een holle tegel met een groot waterreservoir.
Nadat die uit de machine komt, worden er gaten in de boven- en zijkant geboord. Die zijn zowel voor de lonten, de pijp om het water aan te vullen én om het overtollige water weg te laten lopen - zodat er altijd een laag lucht overblijft.
Deze tegels zijn gemaakt om onder MM-hero's of MM-bamboo's te plaatsen, zowel die op de grond en op poten.
Bij de tafelbakken kunnen ze de huidige bodem van RVS vervangen, die heb je dan niet meer nodig. En heb je al zo'n bak, dan kun je die achteraf ombouwen.
De tegels zijn 60x60 cm. Voor een 8-vaks moestuinbak heb je er dus 2 nodig, en voor een bak met 16 vakken 4 stuks.
Deel 3: hoe doen de planten het?
Eerlijk? We zijn compleet weggeblazen door de resultaten. De zaden komen snel en gelijkmatig op, en de planten groeien sneller dan we gewend zijn.
Toen de eerste tegels uit de machine kwamen, zijn we zelf direct gaan testen:
Drie weken na het zaaien en voor de rest totaal genegeerd
Eerst alleen thuis en daarna ook in Aduard bij de loods.
En echt: iedereen is enthousiast. Logisch, want na het vullen van je watertegels, hoef je bij droog en warm weer hooguit 1 keer per week het water aan te vullen. Maar valt er af en toe een flinke bui, dan hoef je dat bijna nooit te doen. Want ook die vult het reservoir weer aan.
Weet je: ik vond de Makkelijke Moestuin altijd al leuk, maar eerlijk gezegd was ik na vijftien jaar wel een beetje klaar met al dat water geven.
En sinds ik dat niet meer hoef te doen en er ook niet meer over na hoef te denken, is mijn liefde voor de MM misschien wel groter dan ooit. Want het voelt nu alsof ik een soort moestuinfabriekje heb dat perfect draait. De resultaten, de smaak, het gemak: daar word ik zó blij van 😀
Check alleen al deze andijvieplant:
Gezonde wortelkluit van een andijvieplant
De plant is 6 weken oud en gaat al aardig in de richting van een flinke krop. Maar de wortelkluit is juist weer vrij klein: mooi compact en vol met jonge, energieke worteltjes.
Da's een heel goed teken 🙂
Extra test - voor de zekerheid
Omdat we zeker wilden weten dat de tegels echt goed werken, plaatsten we in Aduard 6 tafelbakken: 4 met watertegels en - ter controle - 2 zonder. In die laatste installeerden we een watergeefsysteem met in elk vak een sproeiertje dat dagelijks 2 minuten lang water gaf:
Watergeefsysteem met slangen en sproeiertjes
Zo'n systeem geeft ook een prima resultaat, maar de sproeiers en slangen zijn in onze bakken nogal onhandig. Bovendien is het behoorlijk duur én moet je een buitenkraan hebben.
Maar als onze tegels bijna of net zulke goede resultaten gaven als dit, dan waren we dik tevreden.
We maakten regelmatig foto’s van alle groentes, en ondanks het weer - dan weer superheet en droog en dan weer enorm veel regen - groeide alles supergoed.
Kijk maar naar de foto's van de bietjes: links in een bak met de watertegels, rechts met het sproei-systeem. De bovenste foto's zijn van 29 juli - nog voor het uitdunnen - en de onderste van 15 augustus.
Bietjes in de testbakken
Alles groeide zó goed, dat we na een maand al wisten dat de tegels minstens zo goed werkten als de sproeiers.
Daarna ging de helft van het team op vakantie en keken we nog amper naar de bakken om. Tot vorige week, want toen vond Saskia dat het hoog tijd was om te checken of er nog water in de tegels zat - en ja: dat was zo - en om de boontjes en de komkommers wat steun te geven.
Boontjes en komkommers opbinden om de rest van de vakken weer meer licht te geven
Tot onze verbazing konden we uit de tegelbakken al veel komkommertjes oogsten, maar bij de sproeiers begonnen de eerste komkommers nog maar net te groeien.
Al kan dat natuurlijk toeval zijn 😉
Links: komkommers in de bak met tegels, rechts in de bak met sproeiers
Hoe dan ook: we kunnen er mega-veel oogsten. Net als van de radijzen, die je in deze bakken terecht 'reuze' kunt noemen:
Véél komkommertjes en reuzenradijzen
Ging alles zo goed?
Ja, eigenlijk wel. Met uitzondering van de palmkool, want die zat - in alle bakken - vol met gaten. En rupsen:
Palmkool vol gaten en rupsen van koolwitjes
Maar dat heeft natuurlijk niets met de tegels te maken, maar alles met vlinders 🙂
Deel 4: hoe en wanneer gaan we deze tegels aanbieden?
Oké, we weten dus dat de tegels werken. Ons probleem is nu dan ook niet meer of de watertegels goed genoeg zijn, maar hoeveel we er van kunnen maken. En dat heeft weer alles te maken met de manier waarop we dat doen.
Want juist omdat we de tegel zo stevig wilden maken - sterk genoeg om het gewicht van kletsnatte mix na een stortbui te kunnen dragen - kan onze machine er maar ongeveer 10 per dag maken. Daarom wilden we nu eerst een tweede machine bouwen en een flinke voorraad maken.
Maar omdat we nu al veel vragen krijgen, besloten we op korte termijn met een eerste - kleinschalige - verkoop te beginnen. Wanneer precies weten we nog niet, maar we hopen op binnenkort.
Eerste test-verkoop voor de 8-vaks-tafelbakken
Wij doen dat als een soort test, waarbij we ze - net als we altijd doen - ook iets voordeliger aanbieden. In ruil voor feedback. Het kan dus zijn dat we daardoor de komende maanden nog wat kleine dingen aanpassen. Al zal dat voor het resultaat niets uitmaken.
Maar let op: onze voorraad is dan wel nog superklein en waarschijnlijk ook snel uitverkocht.
Bovendien zijn de huidige tegels alleen geschikt voor een 8-vaks-tafelbak, ter vervanging van de standaard RVS bodem. Zowel in een MM-hero als in een MM-bamboo, want ook die laatste komt er weer aan.
De bamboe-planken zijn net binnen en Kees is al weer druk aan het zagen:
Kees zaagt bamboeplanken voor de MM-bamboo's
We bieden ze ook aan als ombouw-set. Dus voor de MM-ers die al zo'n bak hebben.
Voor de grotere tafelbakken - en voor de bakken op de grond - hebben we eerst nog wat extra onderdelen nodig, dus die komen pas later aan de beurt.
Ik hou je op de hoogte 😀
Zo, dat was het
Een mega-lang verhaal - maar er was ook veel te vertellen 🙂
