Waar liepen we tegenaan bij de oude manier van aanvullen met compost?
Onze mix zit nu 10 jaar in de bakken.
De eerste jaren hielden we ons strak aan de instructies van Square Foot Gardening. We maakten zelf de mix en vulden die de jaren daarop aan met zelfgemaakte compost en compost van de stort. Die compost maakten we extra voedzaam door er ook paardenmest bij te doen. Maar afgezien van de onkruidzaden en de troep die meekwam van de stort, merkten we ook dat de resultaten langzaam minder werden.
We losten dat op door het maken van de Supercompost waar ook wat extra organische voeding aan was toegevoegd.
Dat werkte - tot op zekere hoogte. De planten groeiden prima, maar als we de foto’s van de eerste jaren vergelijken met die van de laatste, dan zien we toch een verschil. Niet al te groot maar wel wat. Ook merkten we dat de mix minder veerkrachtig werd, wat harder en minder vocht vasthield.
Tegelijkertijd gaven steeds meer MM-ers aan dat ze het lastig vonden om de compost aan te vullen. Ze konden het niet in kleine hoeveelheden bij ons bestellen, en veel verkooppunten verkochten het niet. Maar heel weinig mensen maken zelf compost.
Bovendien hadden veel vervoerders problemen met het enorme gewicht van de pallets die onze producent leverde, daar lagen 108 zakken op. Om ze bij de verkooppunten te krijgen moesten we ze zelf afbouwen naar 80 zakken.
We leggen ons probleem neer bij een grondexpert
In 2018 schakelden we daarom een grondexpert in die we overal naar lieten kijken. Die deed uitvoerig onderzoek - zowel buiten maar vooral in het laboratorium.
Daaruit bleek dat onze 10 jarige mix zo goed als geen vezels meer bevatte, wat het gebrek aan veerkracht verklaarde. Ook de nog steeds aanwezige vermiculiet had niet meer de functie die het oorspronkelijk had omdat de luchtige brokkels volledig waren uiteengevallen in plaatjes. De luchtigheid verdwijnt daardoor en de bufferfunctie verzwakt ook.
Maar wat ons het meest verraste is dat de compost die we gebruiken minder snel vergaat dan we altijd hadden aangenomen. Die compost mocht dan wel heel voedzaam zijn, maar als die maar weinig inslinkt kan je niet zo veel meer toevoegen - al is dat wel afhankelijk van het weer: in warme natte zomers gaat het harder dan in koude of droge zomers. Maar als de voeding daaruit wel verdwenen is, blijft het een gok of je genoeg compost kan toevoegen om de mix weer helemaal op peil te brengen.
Kortom: we moesten hier wel wat mee. Nu zijn er nog niet zoveel mensen die de mix net zo lang in de bak hebben zitten als wij, maar die komen er wel aan.
Op zoek naar de oplossing
De grondexpert is toen gestart met oplossingen te bedenken. We gaven hem een duidelijke opdracht mee:
- de mix moest alle voordelen van de huidige mix hebben: luchtig, vochtvasthoudend en rijk aan natuurlijke voeding,
- de mix hoeft niet vervangen te worden maar alleen aangevuld - liefst niet met de zware compost
- gebruik van milieu vriendelijke ingrediënten of in ieder geval zo verantwoord mogelijk
- de kiem- en groeiresultaten moeten minstens zo goed zijn als die van de huidige mix
- de mensen die 'oude' mix in hun bakken hebben, kunnen die ook gewoon laten zitten
Op basis daarvan maakte het lab 10 mixen - allemaal met een andere samenstelling. Met en zonder vermiculiet, bruinveen, turfmolm, cocopeat, compost, houtvezels, rijstkaf, schors, en noem maar op.
Bij de resultaten bleek al snel dat de mixen met vermiculiet beter presteerden dan zonder.
Uiteindelijk bleef het recept van de huidige nieuwe mix over: dat stak met kop en schouders boven de andere uit en presteert niet alleen net zo goed maar zelfs op sommige vlakken beter dan de mix die we tot nu toe hadden.
Jammer dat er geen compost meer komt
Helaas. Maar als je het aanvullen met compost heel fijn vindt, dan moet je dat zeker blijven doen. Vooral als je zelf compost maakt.
Let er dan wel op dat je plantjes genoeg voeding krijgen. Want bij veel compost is dat helaas niet het geval. Groeien je plantjes niet goed genoeg, dan doe je er nog wat MM-voeding bij. Maar iets minder dan de hoeveelheid die op de verpakking staat.
En mocht je merken dat je mix na verloop van tijd wat minder luchtig wordt, dan pep je ‘m op met een nieuwe zak mix.
Wordt het aanvullen nu duurder?
Nee, per saldo niet.
Het klopt dat een zak Supercompost goedkoper was dan een zak nieuwe mix. Maar van het laatste heb je minder nodig, ik schat zelfs minder dan de helft.
Omdat de mix nu minder zal inzakken, kan je dat aanvullen met mix zelfs regelmatig een jaartje overslaan.
En met 1 kg. voeding houd je de mix in een bak met 16 vakken een heel jaar op peil. Niet alleen tijdens het seizoen maar ook aan de start van een volgend seizoen.
Is de nieuwe mix nu slechter voor het milieu?
Hibbelix schrijft:
Ik zie dat de compost uit de shop verdwenen is en vervangen door voeding en MM-mix. In de mix zit echter bruin veen en dat is geen milievriendelijk product, omdat er door het afgraven van veen grote schade aan de natuur ontstaat. Het was juist zo’n sterk punt van de Makkelijke Moestuin dat je voor tien jaar je bakken met één lading mix (met veen) kon vullen. Ik ben dus niet zo blij met deze verandering.
Mijn antwoord:
Dat vind ik jammer, maar ik ben het niet eens met wat je aanvoert. En begrijp me goed: ik probeer je niet te overtuigen maar ik wil je wel graag ook de andere kant van het verhaal laten zien. Helaas weten maar weinig mensen dat.
Ten eerste hoef je de mix nog steeds niet te vervangen maar alleen maar aan te vullen. Dat kan je - als je wilt - nog steeds met compost doen, maar ook met wat mix. Daar heb je voortaan minder van nodig dan voorheen van de compost: de mix blijft veerkrachtiger en dat is weer beter voor je planten.
Daarnaast gebruiken wij bruinveen en geen zwartveen (turfmolm) wat in de meeste potgronden zit.
Dat bruinveen groeit wel weer langzaam aan. Dat zwartveen is het schadelijkst voor het milieu: dat groeit niet tot nauwelijks aan. Maar vergis je niet: maar een klein deel daarvan wordt gebruikt voor de tuinbouw en voor potgrond, meer dan 90% verdwijnt in stookovens voor de productie van energie. Net zoals steenkool.
Hoe wij bruinveen gebruiken - vergeleken met andere potgrond
Bij het gebruik in de tuin of in huis wordt het merendeel van de potgrond en moestuinmix van andere merken, meteen na gebruik weggegooid. Dat doen wij niet: het wordt helemaal opgebruikt en daar gaat nog steeds een flink aantal jaren overheen.
Een goed alternatief voor bruinveen is er helaas nog niet, blijkt ook uit de uitgebreide labtesten die we het afgelopen jaar deden.
Iedereen die anders beweert heeft helaas geen gelijk. Zo is cocopeat minstens even schadelijk voor het milieu, helemaal als je daar de menselijke drama’s bij optelt waar de winning vaak mee gepaard gaat. Maar ook bij cocopeat geldt dat een klein deel daarvan wél verantwoord wordt gewonnen, net als bij bruinveen. En voor dat laatste kiezen wij, ook al is het veel duurder.
Een Makkelijke Moestuin is sowieso goed voor het milieu
In een Makkelijke Moestuin verbouw je zelf je groentes op een hele milieuvriendelijke manier: efficient, productief, zonder troep en helemaal schoon.
Helaas wordt - zelfs bij het zelf telen van groentes - nog veel overbodige troep gebruikt die soms ook ronduit schadelijk is. Ik zie dat regelmatig langskomen op moestuinfora. Ook in tuincentra wordt van alles aangeboden dat in mijn ogen niet door de beugel kan.
Tegelijkertijd voorkomt een Makkelijke Moestuin veel: plastic verpakkingen, opslag, koeling, vervoer van groentes. En zo kan ik nog veel meer aanvoeren.